Oṣu Karun ọjọ 7, Ọdun 2024
Ni awujọ ode oni, didara afẹfẹ ti a nmi ti di ọrọ pataki. Fun awọn ti wa ti o ngbe ni awọn ilu tabi igberiko, ilu ilu ati awọn opopona ṣe apẹrẹ ala-ilẹ ati mu awọn idoti pẹlu wọn. Ni awọn agbegbe igberiko, didara afẹfẹ jẹ pataki nipasẹ ogbin ile-iṣẹ ati awọn iṣẹ iwakusa. Bi awọn ina igbo ti n gun gun ati ni awọn aaye diẹ sii, gbogbo awọn agbegbe ti farahan si awọn itaniji didara afẹfẹ.
Idoti afẹfẹ ti ni asopọ si ọpọlọpọ awọn iṣoro ilera. Awọn ipa ilera ni pato da lori iru ati ifọkansi ti awọn idoti ni afẹfẹ, ṣugbọn Ajo Agbaye fun Ilera (WHO) ṣe iṣiro pe ile ati idoti afẹfẹ ibaramu nfa iku 6.7 milionu ti tọjọ ni ọdun kọọkan.
Ninu ifiweranṣẹ bulọọgi yii, a yoo ṣawari si awọn ipa ilera ti idoti afẹfẹ ati diẹ ninu awọn ẹlẹṣẹ ti o wọpọ julọ.
Bawo ni idoti afẹfẹ ṣe ni ipa lori ilera rẹ?
Didara afẹfẹ ti ko dara nyorisi iku ti tọjọ nipasẹ ọpọlọpọ awọn ọna ṣiṣe ti o ni ipa ti atẹgun ati awọn eto inu ọkan ati ẹjẹ. Ifihan si idoti afẹfẹ le ja si awọn mejeeji nla (ojiji ati àìdá, ṣugbọn o pọju igba kukuru) ati onibaje (eyiti o le ṣe iwosan, awọn ipo ilera idagbasoke igba pipẹ) awọn ipo ilera. Eyi ni diẹ ninu awọn ọna idoti afẹfẹ le fa iku:
Iredodo: Ifarapa si awọn idoti afẹfẹ, gẹgẹbi awọn ohun elo particulate (PM) ati ozone (O3), le fa igbona ti atẹgun ati awọn eto inu ọkan ati ẹjẹ, ati awọn ẹya ara miiran. Iredodo yii le mu awọn aarun atẹgun pọ si bii arun aarun obstructive ẹdọforo (COPD) ati awọn iṣoro inu ọkan ati ẹjẹ ti o yori si ikọlu ọkan ati awọn ikọlu.
Iṣẹ ẹdọfóró ti o dinku: Ifarahan gigun si awọn idoti kan, paapaa awọn nkan ti o dara julọ (PM2.5), le fa iṣẹ ẹdọfóró lati kọ silẹ ni akoko pupọ, ṣiṣe awọn eniyan kọọkan ni ifaragba si awọn arun atẹgun. PM2.5 tun le kọja idena-ọpọlọ ẹjẹ ati fa ibajẹ ọpọlọ
Iwọn titẹ ẹjẹ ti o pọ sii: Awọn idoti, paapaa lati idoti afẹfẹ ti o ni ibatan ijabọ (TRAP) gẹgẹbi nitrogen dioxide (NO2), ozone ati PM, ni a ti sopọ mọ titẹ ẹjẹ ti o pọ si, eyiti o jẹ ifosiwewe eewu fun arun inu ọkan ati ẹjẹ.
Ipilẹṣẹ Atherosclerosis: Ifarahan igba pipẹ si idoti afẹfẹ ni a ti sopọ mọ idagbasoke ti atherosclerosis (lile ati dín awọn iṣọn-ẹjẹ), ti o fa arun inu ọkan ati ẹjẹ bii ikọlu ọkan ati ikọlu.
Iṣoro Oxidative: Ifihan si awọn idoti le fa aapọn oxidative, nfa ibajẹ si awọn sẹẹli ati awọn tisọ. Ibajẹ oxidative yii ti ni asopọ si idagbasoke ti awọn ipo ilera pupọ, pẹlu ọpọlọ ati akàn. O tun le ṣe iyara ilana ti ogbo ti ara
Akàn: Fun diẹ ninu awọn eniyan, ifihan si idoti afẹfẹ le fa akàn ẹdọfóró bii mimu siga. Idoti afẹfẹ tun ti ni asopọ si ọgbẹ igbaya
Ilọsi awọn iku ti o ti tọjọ lati idoti afẹfẹ nigbagbogbo ni nkan ṣe pẹlu awọn arun onibaje ti o fa nipasẹ ifihan igba pipẹ si afẹfẹ. Sibẹsibẹ, paapaa ifihan igba kukuru le ni awọn ipa odi ti o lagbara. Iwadi kan ti fihan pe awọn ọdọ ti o ni ilera ni idagbasoke awọn lilu ọkan alaibamu laarin awọn wakati ti ifihan igba kukuru si idoti afẹfẹ.
Awọn iṣoro ilera ti o ni nkan ṣe pẹlu ifihan idoti afẹfẹ pẹlu atẹgun atẹgun ati igbona inu ọkan ati ẹjẹ, iṣẹ ẹdọfẹlẹ ti o dinku, titẹ ẹjẹ ti o pọ si, lile ati idinku awọn iṣọn-alọ, sẹẹli ati ibajẹ ara, akàn ẹdọfóró ati ọgbẹ igbaya.
Nitorinaa a nilo lati san ifojusi diẹ sii si afẹfẹ, ni akoko yii awọn ọja wa yoo fun ọ ni afẹfẹ mimọ.
Awọn itọkasi
1 Iditi afẹfẹ ti idile. (2023, Oṣu kejila ọjọ 15). Àjọ Elétò Ìlera Àgbáyé.https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/household-air-pollution-and-health.
2 Grunig G, Marsh LM, Esmaeil N, ati al. Iwoye: idoti afẹfẹ ibaramu: esi iredodo ati awọn ipa lori vasculature ẹdọfóró. Pulm Circ. 2014 Oṣù; 4 (1): 25-35. doi:10.1086/674902.
3 Li W, Lin G, Xiao Z, ati al. Atunyẹwo ti awọn nkan ti o ni itara ti o dara (PM2.5) - ibajẹ ọpọlọ ti o fa. Iwaju Mol Neurosci. Ọdun 2022 Oṣu Kẹsan 7;15:967174. doi:10.3389/fnmol.2022.967174.
4 Pizzino G, Irrera N, Cucinotta M, ati al. Wahala Oxidative: Awọn ipalara ati Awọn anfani fun Ilera Eniyan. Oxid Med Cell Longev. Ọdun 2017;2017:8416763. doi:10.1155/2017/8416763.
5 Pro Publica. (2021, Oṣu kọkanla ọjọ 2). Njẹ Idoti Afẹfẹ le fa Akàn bi? Ohun ti O Nilo Lati Mọ Nipa Awọn Ewu. Pro Publica.https://www.propublica.org/article/can-air-pollution-cause-cancer-risks.
6 Awọn ipele giga ti idoti afẹfẹ particulate ti o ni nkan ṣe pẹlu alekun. (2023, Oṣu Kẹsan ọjọ 12). Awọn ile-iṣẹ Ilera ti Orilẹ-ede (NIH).https://www.nih.gov/news-events/news-releases/high-levels-particulate-air-pollution-associated-increased-breast-cancer-incidence.
7 He F, Yanosky JD, Fernandez-Mendoza J, ati al. Ipa nla ti Idoti Afẹfẹ Ti o dara julọ lori Arrhythmias ọkan ninu Olugbe-orisun Ayẹwo ti Awọn ọdọ: Ẹgbẹ Ọmọde ti Ipinle Penn. Jour of Amer Heart Assoc. 2017 Jul 27.; 11: e026370. doi:10.1161 / JAHA.122.026370.
8 Akàn ati idoti afẹfẹ. (nd). Union fun International akàn Iṣakoso.https://www.uicc.org/what-we-do/thematic-areas/cancer-and-air-pollution.
9 Atunyẹwo ikẹhin ti Awọn iṣedede Didara Air Ibaramu ti Orilẹ-ede fun Ohun pataki (PM). (2024, Kínní 7). AMẸRIKA EPA.https://www.epa.gov/pm-pollution/final-reconsideration-national-ambient-air-quality-standards-particulate-matter-pm.
Akoko ifiweranṣẹ: Oṣu Karun-10-2024